Poslovne vesti - Crna Gora

Centralna banka hoće kontrolu lizing kuća

Centralna banka Crne Gore traži da praćenje i nadzor nad poslovanjem lizing kompanija bude u njenoj nadležnosti - saopštila je za Pobjedu specijalna savjetnica glavnog ekonomiste ove banke Zorica Kalezić.

- U CBCG smo ocijenili da je potrebno da se imenuje institucija u čijoj nadležnosti bi bili praćenje i nadzor ovog segmenta finansijskog sistema kako bi se unaprijedilo tržište lizinga i povećao stepen transparentnosti poslovanja - kaže Kalezić dodajući da je to Vladi sugerisano u preporukama za vođenje ekonomske politike za ovu godinu.

Izvještavanje

Lizing kućama, ocjenjuje ona, treba nametnuti i obavezu izvještavanja prema Centralnoj banci kako bismo obezbijedili sveobuhvatne podatke o njihovom poslovanju, što je moguće takođe kroz izmjene propisa koji regulišu ovu oblast.

Važećim Zakonom o finansijskom lizingu ova pitanja nijesu regulisana a Kalezić smatra da iskustvo i kapacitet Centralne banke u domenu supervizije i regulisanja bankarskog i njenu odgovornost za stabilnost finansijskog sistema, preporučuju je za praćenje i nadzor nad poslovanjem lizing kompanija.

- Lizing kompanije trebalo bi da ojačaju kapitalnu osnovu kao odgovor na povećani rizik u poslovanju - kaže savjetnica glavnog ekonomiste odgovarajući na pitanje koliki rizik za finansijsku stabilnost predstavlja to što je sve veći broj stečajeva na predmetima lizinga.

- Centralna banka na raspolaže podacima o broju stečajeva u ovoj oblasti ali smatramo da je najveći rizik na lizing kompanijama koje čine značajan segment finansijskog tržišta. U ukupnoj bilansnoj sumi bankarskog sektora zauzimale su 8,3 odsto na kraju 2009.godine - objašnjava Kalezić.

Ona navodi da jedna lizing kompanija u prosjeku ima aktivu koja je veća od ukupne aktive pet mikro kreditnih finansijskih institucija, podsjećajući da je ukupna aktiva MFI iznosila 58,8 miliona eura na kraju novembra prošle godine.

Potencijalni rizik

- Ovi podaci ukazuju da ove kompanije mogu predstavljati izvor potencijalnog rizika po stabilnost finansijskog sistema, tim prije ako se ima u vidu da njihovo poslovanje nije pod nadzorom niti jedne institucije. Uz to, one nijesu obavezne da izdvajaju rezerve koje predstavljaju zaštitu od očekivanih gubitaka - ističe Kalezić dodajući da u strukturi pasive ovih kompanija dominantno ili 76,4 odsto učestvuju dugoročne obaveze.

Kalezić objašnjava da to ukazuje na činjenicu da one svoje poslovanje baziraju na pozajmicama.

- Ukoliko bi klijenti kasnili u servisiranju obaveza to bi se odrazilo na urednost ispunjavanja obaveza prema povjeriocima - kaže Kalezić podsjećajući da je ukupna aktiva četiri lizing kompanije u 2009. iznosila 252 miliona eura.

Pored četiri lizing kompanije, dvije banke se bave lizingom, ali se ta njihova djelatnost prati u okviru finansijskih izvještaja banaka. O svom poslovanju lizing kompanije samo godišnje detaljnije izvještavaju Ministarstvo finansija.

Podaci pokazuju da je dobit ovih kuća nakon oporezivanja na kraju 2009. iznosila 2,3 miliona eura ili 15,7 odsto više nego 2008. Vrijednost zaključenih ugovora na kraju 2009. iznosila je 33,8 miliona eura što predstavlja pad za 79,5 odsto na godišnjem nivou. Analiza strukture lizinga pokazuje da oko 95,8 odsto čini vrijednost finansijskog lizinga, a ostatak ili 4,2 odsto operativni. U 2009. je zaključeno 1.402 ugovora ili 57,8 odsto niže nego u 2008. godini.

Ministarstvo finansija da pokrene izmjenu zakona

- Da bi se lizing kompanije stavile pod ingerenciju Centralne banke prije svega treba pokrenuti dopune Zakona o finansijskom lizingu. Za to je neophodno i donošenje odgovarajućih podzakonskih akata - objašnjava Kalezić.

- Pokretanje takve inicijative u ingerenciji je Ministarstva finansija, a Centralna banka bi adekvatno participirala u izradi regulative iz ove oblasti - kaže ona.